TROCHĘ HITORII KOLEI Z OKOLIC RYBNIKA

Od ponad półtorej wieku na naszym rybnickim terenie kursują pociągi. Pierwszym na terenie Śląska, powołanym do życia 5 kwietnia 1841 roku było Towarzystwo Kolei Górnośląskiej (Oberschlesische Eisenbahn A.G.), dzięki działaniom którego pierwszy, inauguracyjny przejazd pociągu na trasie z Wrocławia do Oławy (26,3 km) odbył się już 1 maja 1842 roku. Linie tą przedłużano sukcesywnie w kierunku Górnego Śląska uruchamiając kolejno odcinki:

- 3 sierpnia 1842 r. z Oławy do Brzegu;

- 29 maja 1843 r z Brzegu do Opola;

- 2 listopada 1845 r. z Opola przez Kędzierzyn do Gliwic;

- 15 listopada 1845 z Gliwic przez Chebzie do Świętochłowic;

- 3 października 1846 r. ze Świętochłowic przez Katowice do Mysłowic.

W sumie linia kolejowa Wrocław - Opole - Kędzierzyn - Gliwice - Mysłowice liczyła 196,85 km. W roku następnym dokonano połączenia z linią Granica - Szczakowa - Kraków przez co uzyskano połaczenie kolejowe Berlina z Krakowem. Ruch pociągów nie był wtedy zbyt duży - latem pomiędzy Mysłowicami i Wrocławiem kursowały trzy , a zimą dwie pary pociągów prowadzonych parowozami opalanymi drewnem. Pierwszymi kursującymi po tej linii parowozami były dostarczone w roku 1842 r. z angielskiej firmy "Sharp Roberts & Company" z Manchesteru parowozy o nazwie"Silesia", "Breslau" i "Ohlau" oraz dostarczony z Akwizgranu z firmy "Edmunts und Herrenkohl" parowóz "Brieg". Park maszynowy kolei w roku 1843 zwiększył sie o dalsze parowozy dostarczone przez firmę"A. Borsing" z Berlina, które otrzymały nazwy: "Löwen", "Oppeln", "Oels" i "Borussia".

Plany i realizację pierwszych linii kolejowych do roku 1848 przedstawia poniższy schemat

Budynek dworca w Rybniku rok 1906 - widok od strony ulicy (Foto: archiwum Muzeum Kolejnictwa w Warszawie opublikowane w opracowaniu "Dzieje katowickiego okręgu kolejowego" pod redakcją Krzysztofa Soidy)

Drugim Towarzystwem, które bardzo wcześnie rozpoczęło budowę i eksploatację linii kolejowych na Śląsku, była Kolej Wilhelma (Wilhelmsbahn A.G.). Już w 1840 roku obywatele Raciborza z burmistrzem miasta Schwarzem na czele zamierzali przekonać zarząd Kolei Górnośląskiej do przeprowadzenia linii kolejowej, odgałęziającej się od głównej magistrali w Kędzierzynie, w kierunku Bohumina - niestety bezskutecznie.

Budynek dworca w Rybniku - widok od strony torów rok 1906 (Foto: archiwum Muzeum Kolejnictwa w Warszawie opublikowane w opracowaniu "Dzieje katowickiego okręgu kolejowego" pod redakcją Krzysztofa Soidy)

W styczniu 1841 roku utworzono komitet budowy, którego głównym zadaniem było zebranie kapitału koniecznego do wybudowania linii kolejowej. Dzięki pomocy księcia Lichnowskiego i uzyskaniu poparcia króla Wilhelma IV udało się Towarzystwu Kolej Wilhelma (wcześniej Kolej Koźle - Bohumin) otrzymać 10 maja 1844 koncesję. Roboty ziemne rozpoczęto w Krzyżanowicach 24 kwietnia 1844 r. Na odcinku z Kędzierzyna do Raciborza roboty ziemne ukończono w połowie 1845 r, a już 1 stycznia 1846 roku odcinek ten (32 ,21 km) oddano do eksploatacji).

Budynek dworca w Chałupkach - rok 1914 (Foto: ze zbiorów P. Nadolskiego opublikowane w opracowaniu "Dzieje katowickiego okręgu kolejowego" pod redakcją Krzysztofa Soidy)

Początkowo pomiędzy tymi stacjami kursowały dwie pary pociągów mieszanych (osobowo - towarowych), posiadających w Kędzierzynie skomunikowanie z pociągami Kolei Górnośląskiej. Pociąg z Raciborza do Kędzierzyna rozkładowo jechał 49 minut - dziś po upływie 154 lat pociąg ten odcinek pokonuje w 37 minut.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że już w roku 1836 Towarzystwo Akcyjne pod nazwą "Wyłącznie Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynarda" przystąpiła do budowy linii Wiedeń - Bohumin - Dziedzice - Oświęcim - Kraków - Bochnia, której długość wraz z liniami bocznymi (np. do żup solnych w Dworach, Wieliczce i Bochni) miała liczyć 525 km. Pierwszy odcinek Floridsdorf (Wiedeń) - Wagram uruchomiono 23 listopada 1837 r.Do roku 1842 z powodu trudności z finansowaniem budowy oddano do uzyciu jedynie odcinek Wiedeń - Lipnik nad Beczwą długości 147 km. Wskutek działań rządu pruskiego podjęto dalszą budowę kolei na odcinku Lipnik - Bohumin - Chałupki, po ukończeniu której osiągnięto w dniu 01 września 1848 roku połączenie koleją Berlina z Wiedniem. Czas przejazdu pociągu na tym odcinku wynosił wtedy około 32 godzin.

Stacja kolejowa w Orzeszu - rok 1900 (Foto: ze zbiorów P. Nadolskiego opublikowane w opracowaniu "Dzieje katowickiego okręgu kolejowego" pod redakcją Krzysztofa Soidy)

Towarzystwo Kolei Wilhelma postanowiło rozbudować posiadaną linię kolejową w sieć i prowadzić pociągi z własnymi towarami. Już w 1853 roku rozpoczęto wielka inwestycję polegającą na budowie 76,87 kilometrowej linii z Nędzy przez Rydułtowy, Rybnik, Orzesze, Ligotę do Huty ''Ida'' wraz z odgałęzieniem Jaśkowice - Łaziska - Kopalnia ''Waleska''. Jako ciekawostkę należy w tym miejscu zaznaczyć, że w roku 1854 z Nysy do Raciborza przeprowadził się Wilhelm Mendelssohn, który objął wysokie stanowisko kierownicze w rozbudowującej się Kolei Wilhelma - zamieszkał przy obecnej ulicy Kolejowej, gdzie przedsiębiorstwo wzniosło ogromny gmach mieszczący administrację i mieszkania dla kadry zarządzającej. Z małżeństwa z Luizą Cauer urodził mu się 26 grudnia 1855 syn Arnold - jeden z bardziej znanych kompozytorów z rodziny Mendelssohn.

Z ważniejszych historycznych dat należy niewątpliwie zaznaczyć dzień 24 stycznia 1884 r., który przyniósł upaństwowienie przez rząd pruski wszystkich kolei prywatnych. Początek XX wieku to znaczny wzrost przewozów głównie liniami Gliwice - Kędzierzyn oraz Kędzierzyn - Nędza - Racibórz co spowodowało koniecznośćwybudowania nowej - krótszej linii pierwszorzędnej z Gierałtowic przez Rzędówkę - Rybnik - Jejkowice do Suminy dla wywozu węgla górnośląskiego do południowych państw Europy oraz głównie do Austrii. Dokładne daty oddania poszczególnych odcinków w tabeli poniżej. Większość terenów wrazz liniami kolejowymi zostały przejęte przez Polskę po III Powstaniu Śląskim na podstawie art. 88 traktatu pokojowego podpisanego w Wersalu wdniu 28 czerwca 1919 r. oraz konwencji polsko - niemieckiej podpisanej w Genewie dnia 15 maja 1922 r. W tymże 1922 roku w dniu 18 czerwca powołano oficjalnie do zycia Polską Dyrekcję Kolei Państwowych w Katowicach, na czele której stanąłbyły Minister Kolei Żelaznych w Warszawie dr Bolesław Sikorski. Cały okręg podzielono na:
4 urzędy ruchu (będące jednocześnie urzędami drogowymi) tj. Katowice I, Katowice II, RYBNIK, Tarnowskie Góry
3 urzędy maszynowe tj. Katowice I, Katowice II, Tarnowskie Góry
3 urzędy obrotu handlowego tj. Katowice, RYBNIK, Tarnowskie Góry.
Po podziale kolei górnośląskich ustalono, że "ruch sąsiedzki pomiędzy sieciami kolejowemi obu Dyrekcyj (polskiej i niemieckiej) odbywa się na nastepujących linjach (między innymi):
a) Wodzisław (Loslau) - Chałupki (Annaberg),
b) Sumin - Nędza (Nensa),
c) Gierałtowice - Sośnica" (oraz jeszcze innymi 13 szlakami kolejowymi).
Ministerstwo Kolei Żelaznych w celu uniezależnienia sie od węzła gliwickiego, który pozostał w rękach niemieckich oraz również w celu dostosowania linii kolejowych do zmienionych warunków gospodarczych Górnego Śląska przystąpiło do projektowania nowych linii kolejowych. Na naszym terenie dotyczyło to przede wszystkim linii Makoszowy - Mizerów ( długości około 2,8 km co umożliwiało połączenie linii Katowice Ligota - Gliwice z linią Gierałtowice - Gliwice z pominięciem niemieckiej stacji Gliwice) i Warszowice - Pruchna. W latach 1923 - 1925 wybudowano jednotorową linię długości 11,4 km Bluszczów - Brzezie nad Olzą, która połączyła ze sobą miejscowości nad Odrą odcięte granicą od stacji Racibórz. Była to część projektowanej linii Olza - Brzezie - Sumina, która jednak nigdy nie została zrealizowana.
Budynek dworca w Raciborza - rok 1910 (Foto: ze zbiorów P. Nadolskiego opublikowane w opracowaniu "Dzieje katowickiego okręgu kolejowego" pod redakcją Krzysztofa Soidy)

Istotne dla kolei z okolic Rybnika były także decyzje o oddaniu do uzytku w dniu 16 listopada 1935 r. linii Cieszyn - Zebrzydowice - Moszczenica wraz z łącznicą od strony Wodzisławia przy stacji Moszczenica, co umożliwiało wywóz węgla z terenurybnickiego na południe Europy z pominięcie kolei niemieckich (stacja Chałupki należała wtedy do Niemiec). Z takim też przeznaczeniem wybudowano w latach 1934 - 1938 linię Rybnik - Żory - Pszczyna. Z prac modernizacyjnych w okresie międzywojennym na naszym terenie wykonano m.in.:
- Sumina, którą rozbudowano dla potrzeb celnych i granicznych, wykonano halę rewizyjną, magazyn celny, przebudowano budynek stacyjny, wybudowano nową parowozownię z obrotnicą oraz stację wodną z hydroforem,
- Gierałtowice rozszerzono dla potrzeb celnych,
- Makoszowy rozszerzono jako stację graniczną, wybudowano magazyn celny, halę celną, wieżę wodną i żurawie, scentralizowano rozjazdy i wybudowano nastawnię,
- RYBNIK - rozbudowano tory, wybudowano warsztaty podręczne oraz biura dla admionistracji Oddziałów.
- Wodzisław - dokonano gruntownej przebudowy stacji dostosowując jądo wykonywania czynności stacji węzłowej, wybudowano nową parowozownię zwarsztatem podręcznym wraz z niezbędnymi urządzeniami technicznymi (obrotnicę, zasieki węglowe, popielnice),
- Pawłowice - przystosowano do stacji węzłowej dla linii Pawłowice -Chybie, wybudowano budynek mieszkalny.
Prace modernizacyjne i rozbudowa torów została dokonana także na stacjach: Mikołów, Orzesze, Brada, Jaśkowice, Turze, Bzie, Palowice.
Przed wybuchem II wojny światowej układ linii kolejowych w okolicach Rybnika wyglądał zgodnie z poniższym schematem (stan z sierpnia 1939 r.)

Ze staroci pozostało mi jeszcze jedno zdjęcie do zaprezentowania. Dworzec w Katowicach z roku 1910.

Korzystający z komunikacji kolejowej zapewne poznają, że większość tych dworców - przez lata mniej czy bardziej przebudowanych służy do dnia dzisiejszego. Jedynie Katowice doczekały się "nowego" dworca.

Okres II wojny światowej to śmierć wielu kolejarzy, którzy stanęli w obronie swojej ojczyzny. Choć dziś opisywanie okresu martylologi jest mało popularne, to jednak dla "potomności" należy o nim pamiętać. Na końcu tej podstrony przedstawiam kolejarzy okręgu rybnickiego, którzy nie doczekali konca wojny.
Poniżej podaję daty oddania do użytku ważniejszych linii kolejowych przebiegających na naszym terenie ( żródło:''Dzieje katowickiego okręgu kolejowego'' pod redakcją Krzysztofa Soidy).
Linia, odcinek łącznica kolejowa Data oddania do eksploatacji
Kędzierzyn - Nędza - Racibórz 01.01.1846 r.
Racibórz - Chałupki 01.05.1847 r.
Katowice - Ligota 01.12.1852 r.
Nędza - Sumina - Rydułtowy 01.01.1855 r.
Rydułtowy - Niedobczyce - Rybnik - Rzędówka - Orzesze 01.10.1856 r.
Orzesze - Mikołów 29.12.1856 r.
Mikołów - Ligota 20.12.1858 r
Jaśkowice - Łaziska Średnie 16.08.1863 r.
Chałupki - Olza - Wodzisław Śląski - Niedobczyce 22.12.1882 r.
Orzesze - Żory (ruch wstrzymany od 01 lipca 2001 r. 01.09.1884 r.
Gierałtowice - Knurów 15.07.1908 r.
Knurów - Rzędówka 01.10.1909 r.
Żory - Pawłowice 15.08.1910 r.
Pawłowice Śl. - Jastrzębie Zdrój (wstrzymanie ruchu 2001r.) 01.06.1911 r.
Rzędówka - Rybnik (połączenie z roku 1856 rozebrano) 16.07.1912 r.
Rybnik - Jejkowice - Sumina 01.03.1913 r.
Jastrzębie Zdrój - Wodzisław Śl. (wstrzymanie ruchu 2000r.) 02.12.1913 r.
Rybnik - Żory 21.11.1936 r.
Żory - Pszczyna 21.11.1938 r.

Po małej porcji wspomnień dalej jest czas na marzenia.

Najnowsze pociągi - może kiedyś do nich wsiądziemy. TGV, ICE, Pendolino, X2000, w Polsce !!

Wszystko zaczęło się od kurtuazyjnej wizyty w 1991r. z okazji kongresu UIC. Przyjechały wtedy do Polski rekordowy skład TGV o numerze 325 który w maju 1990 roku pobił światowy rekord prędkości 515,3 km/h, oraz niemiecki ICE .

Rekordowy skład TGV numer 325 (ten sam który pobił rekord) Warszawa Zachodnia maj 1991. Przyciągnięty przez spalinówkę, (TGV jest na inne napięcie)

TGV numer 325 (w stosunku do rekordowego składu został wydłużony do standardowej długości pociagu TGV). Warszawa Zachodnia maj 1991 rok.

Widok charakterystycznego dziobu TGV, na uwagę zwraca skośny niebieski pas na którym widnieje napis "515,3 km/h" Warszawa Zachodnia maj 1991rok

Długo trzeba było czekać na następną wizytę pociągu TGV - z okazji 150 lecie kolei na ziemiach polskich został zaproszony TGV Reseau, który miał wykonać jazdy po polskich torach. 14 czerwca wziął udział w jeździe do Grodziska Mazowieckiego, na części trasy jechał równolegle z zabytkowym pociągiem prowadzonym przez OK22 co dało okazje do wspaniałych ujęć. Następnie przez trzy dni jeździł po Polsce. Był w Terespolu, Lodzi i Krakowie skąd wracając do Warszawy mknął CMK_ą. Niestety jechał tylko 160 km/h (tyle mają Reseau max. prędkości dla napięcia 3000V) _ ale i tak było to wspaniała jazda.

WTGV Reseau tuz przed Grodziskiem Mazowieckim 14 czerwca 1995r.

W dniu 11 maja 1994 roku, w pochmurny ale bezwietrzny dzien., Pendolino pobiło wschodnio_europejski rekord prędkości na 40 kilometrach Centralnej Magistrali Kolejowej (licząc od Grodziska Maz.) i ustanawiając ten rekord na 250,1 Km/h, co udowadnia sceptykom możliwości tez niemłodej już 20 letniej linii, no i oczywiście "Pendolino" zjednało sobie wielu przyjaciół co zapewne nie będzie bez znaczenia przy przetargu jak i ewentualnym zamówieniom tego taboru. Czyżbyśmy w 2000r . mieli okazje mknąć 250km/h w pięknym szybkim pociągu i w ciągu dwóch godzin, być u babci na obiedzi w mieście odległym o 300km ? Dziś już wiemy, że to tylko niestety historia marzeń, a szkoda.
P.S. - Ten tekst przez wiele lat, aż do listopada 2013 roku był ciągle prawidłowy merytorycznie. Jednak w czasie dokonywanych prób eksploatacyjnych w dniu 24 listopada 2013 został ustanowiopny nowy rekord prędkości - od tego dnia wynosi on 293 km/h.

Pendolino mknące 250km/h, podczas bicia rekordu fot: Piotr Sobolewski "Świat Kolei" 2/97

Pendolino mknące 293km/h, podczas bicia rekordu w dn. 24.XI.2013 r. fot: internet, serwis TVN

"Pendolino" podczas wizyty w Polsce fot. Pawel Wroblewski "Nowe Sygnały" 21/97

Wielki konkurent "Pendolino", szwedzki X2000, fot: "Nowe Sygnaly" 21/97

Jeżeli nie podano inaczej - wszystkie zdjęcia wykonał Paweł Kaminski Design : ROBBO (NetWizards)

Lista poległych i pomordowanych pracowników kolejowych w latach 1939 - 1945.
- DEPTA Franciszek, ur. 18 lipca 1888 roku, kolejarz z Rybnika, uczestnik powstań śląskich, działacz społeczny. Aresztowany 28 kwietnia 1940 roku, wysłany do Oświęcimia, gdzie zmarł 22 grudnia 1940 r.
- DŁUGI Stanisław, ur. 5 października 1903 roku, pracownik PKP z Rybnika, uczestnik powstania wielkopolskiego. Zatrzymany 25 czerwca 1943roku, zmarł w Mathausen pod koniec wojny.
- DREJA Walenty, ur. 10 lutego 1890 roku, pracownik umysłowy PKP, zamieszkały w Przyszowicach (pow. rybnicki), uczestnik powstań śląskich,działacz plebiscytowy, prezes miejscowego Związku Obrony Kresów Zachodnich. Aresztowany 16 kwietnia 1940 roku, więziony w Dachau, potem w Mathausen, gdzie zmarł 26 maja 1941 roku.
- FUDAŁA Augustyn, urodzony 26 sierpnia 1902 roku, asystent kolejowyz Gierałtowic (pow. rybnicki), uczestnik dwóch powstań śląskich,członek ruchu oporu, Aresztowany 1 października 1942 r. wywieziony do Oświęcimia, gdzie zmarł 4 kwietnia 1943 roku.
- GOŁĄBEK Juliusz, ur. 4 kwietnia 1871 roku, emeryt kolejowy z Orzesza, uczestnik 3 powstań śląskich, działacz społeczny, członek POW. Aresztowany 3 września 1939 roku, rozstrzelany pod Jaśkowicami 5 września 1939 r.
- GOSZYC Józef, urodzony 24 kwietnia 1887 roku, zawiadowca stacji w Bziu, powiat Wodzisław, członek ruchu oporu. Powstaniec śląski, członek miejscowego Komitetu Plebiscytowego w 1921 r. Zastrzelony w czasie przeprowadzanej rewizji w dniu 20 czerwca 1943 roku.
- JANDA Wincenty, urodzony 26 marca 1901 roku, pracownik PKP z Rybnika, uczestnik trzech powstań śląskich, członek ruchu oporu. Aresztowany 24 czerwca 1943 roku, przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu i Mauthausen. Zmarł 20 marca 1945 r.
- JANOTA Franciszek, urodzony 30 marca 1880 roku, radca prawny PKP w Rybniku, uczestnik trzech powstań śląskich. Aresztowany w październiku 1939 roku, więziony przez 7 tygodni, następnie wypuszczony. Zginął od wybuchu granatu w czasie działań wojennych 27 stycznia 1945 roku.
- JESIONEK Bernard, urodzony 26 października 1883 roku, pracownik PKP w Dębieńsku Wielkim (powiat rybnicki), uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego, działacz plebiscytowy, współorganizator POW na terenie Dębieńska, członek Związku Powstańców Śląskich. Wraz z wojskiem wycofał się w 1939 roku w głąb kraju. Po powrocie z tułaczko wojennej został aresztowany 1 stycznia 1940 roku, skierowany do Oswięcimia, gdzie zmarł 17 października 1942 roku.
- JUCHA Józef, urodzony 20 listopada 1901 roku, kolejarz z Jankowic,uczestnik trzeciego powstania śląskiego, w okresie międzywojennym członek Związku Powstańców Śląskich i zarządu Związku Obrony Kresów Zachodnich w Jankowicach. Przed wkroczeniem wojsk niemieckich uszedł na wschód. Zginął w pobliżu Jędrzejowa koło Kielc podczas bombardowania 9 września 1939 roku.
- KOCZUR Franciszek urodzony w 1990 roku, maszynista PKP z Rybnika, uczestnik trzech powstań śląskich. Zginął 9 sierpnia 1943 roku.
- KOLOSZ Juliusz urodzony 22 listopada 1901 roku, emeryt kolejowy zewsi Nieboczowy w gromadzie Lubomia, pow. wodzisławski, uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 12 kwietnia 1941 roku, więziony we Wronkach, przekazany do Oswięcimia. Wyszedł na wolność, zmarł wskutek chorób nabytych w obozie 13 listopada 1947 roku.
- KOŁOCH Piotr, urodzony 15 listopada 1887 roku, naczelnik parowozowni głównej w Rybniku, uczestnik powstań śląskich, członek ruchu oporu. Aresztowany 12 lutego 1943 roku, zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu 11 kwietniu 1943 roku.
- KOZOK Jan, urodzony 18 marca 1884 roku, kontroler ruchu kolejowego w Rybniku, uczestnik trzech powstań śląskich, działacz ruchu oporu. Aresztowany 11 lutego 1943 roku, przetransportowany do Oswięcimia, a następnie do Gross-Rosen, gdzie zmarł w lutym 1945 roku.
- KUŚKA Augustyn urodzony 22 lipca 1894 roku, kolejarz z Radlina (powiat wodzisławski), uczestnik trzech powstań ślaskich. Podczas plebiscytu przewodniczył Polskiemu Komitetowi Plebiscytowemu w Bierutowicach. Po raz pierwszy aresztowany we wrześniu 1939 roku, następnie w październiku 1939 roku, więziony w Wodziaławiu i Rybniku, potem przekazany do Oswiecimia, gdzie zmarł 5 września 1941 roku.
- NOWAK Teofilurodzonu 4 kwietnia 1904 roku, kolejarz w Żorach zamieszkały w Krzyżanowicach, uczestnik trzeciego powstania śląskiego, członek Związku Powstańców Śląskich. Ewakuowany wraz z innymi kolejarzami w pierwszych dniach września 1939 roku, powrócił 5 września 1939 roku. Po przeprowadzonej w jego mieszkaniu rewizji aresztowany w dniu 18 grudnia 1939 roku, więziony w Pszczynie, w Mysłowicach, a następnie odesłany do Oranienburga, gdzie zmarł 26 czerwca 1942 roku.
- OWCZAREK Wiktor, urodzony 13 września 1901 roku, urzędnik PKP w Ornontowicach powiat rybnicki, uczestnik trzeciego powstania śląskiego, członek Związku Powstańców Śląskich. Aresztowany 3 września 1939 roku i w następnym dniu rozstrzelany na tzw. Posterunku pod Jaśkowicami.
- PIĄTEK Franciszek, urodzony 10 września 1885 roku, kolejarz z Żor,uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w 1940 roku, wywieziony do Oswiecimia gdzie zmarł 3 grudnia 1941 roku.
- PLUTA Robert, urodzony 25 maja 1895 roku, kolejarz z Czerwionki, powstaniec ślaski. Aresztowany 21 maja 1940 roku, zginąl w obozie koncentracyjnmym w Mathausen 18 marca 1942 roku.
- PŁONKA Wojciech, urodzony 16 kwietnia 1899 roku, pracownik PKP w Rybniku, uczestnik powstania wielkopolskiego. Kilkakrotnie aresztowany, wieziony w Rybniku i w Żorach. Ostatni raz aresztowany 21 maja 1940 roku, odtransportowany do Sachsenhausen, potem do Oswiecimia, gdzie zmarł 22 lutego 1942 roku.
- POLOCZEK Jan urodzony 19 sierpnia 1892 roku, pracownik umysłowy PKP zam. w Przyszowicach (powiat rybnicki), uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 4 września 1939 roku, więziony w Rawiczu, potem w Buchenwaldzie, od kwietnia 1940 w Mauthausen, nastepnie w Dachau, gdzie zmarł 24 grudnia 1940 roku.
- PRZYBYŁA Franciszek urodzony 28 lipca 1884 roku, kolejarz z Rudziczki (powiat pszczyński), uczestnik trzech powstań śląskich, w czasie trzeciego powstania dowódca baonu, członek Związku Powstańców Śląskich, organizator życia społeczno-politycznego na terenie Rudziczki i Suszca, Opuścił Śląsk wraz z rodziną 1 września 1939 roku, jego żona z dziećmi powróciła do Rudziczki, on pozostał na tereneie Generalnej Guberni. Ostatnią wiadomość przesłał rodzinie w roku 1941, potem ślad ponim zaginął,
- SAMULEWSKI Julian urodzony 25 maja 1890 roku, kolejarz z Żor, uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w 1940 roku, przebywał w obozie koncentracyjnym w Mauthausen. Zginął 8 listopada 1940 roku.
- SOJKA Robert urodzony 6 maja 1899 roku, pracownik PKP zam. w Rowniu. Aresztowany we wrześniu 1939 roku, przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, gdzie zginął 20 listopada 1941 roku.
- SZEWCZYK Alojzy urodzony 7 lutego 1891 roku, pracownik PKP zam. w Kamieniu, uczestnik trzech powstań śląskich, działacz plebiscytowy, członek Związku Powstańców Śląskich, Związku Obrony Kresów Zachodnich. Wrazz wojskiem uszedł w 1939 roku wgłąb kraju. Po powrocie na Śląsk aresztowany 20 czerwca 1940 roku, wywieziony do Oświęcimia, gdzie zmarł 8 września 1942 roku.
- SZPANDEL Wilhelm kolejarz z Rydułtów. Zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Data aresztowania i śmierci nieznana.
- SZWEDA Wiktor urodzony 16 października 1902 roku, pracownik PKP z Mikołowa, uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 1 października 1940 roku, osadzony w Oświęcimiu, gdzie zmarł 25 lutego 1941 roku.
- ULBRYCH Izydor urodzony 28 marca 1904 roku, pracownik PKP w Prnontowicach, uczestnik trzeciego powstania śląskiego, członek Organizacji Młodzieży Powstańczej. Aresztowany 2 maja 1940 roku, wywieziony do Katowic, stamtąd do Mauthausen, gdzie zmarł 7 grudnia 1940 roku.
- WARDĘGA Augustyn urodzony 12 czerwca 1889 roku, pracownik PKP zam.we wsi Nieboczowy w gromadzie Lubomia pow. wodzisławski, uczestnik trzech powstań śląskich, działacz plebiscytowy. Aresztowany 12 lutego 1943 roku, więziony w Raciborzu, następnie wysłany do Oświęcimia, potem do Mauthausen, skąd został wyzwolony, zmarł w wyniku chorób 11 kwietnia 1961 roku.
- WŁOCZKA Franciszek urodzony 12 lipca 1873 roku, emerytowany kolejarz. Aresztowany 4 września 1939 roku, w dniu następnym rozstrzelany w Jaśkowicach.
- WOJACZEK Jan urodzony 23 maja 1895 roku, pracownik umysłowy PKP z Rydułtów, uczestnik powstania wielkopolskiego, następnie drugiego i trzeciego powstania śląskiego, członmek kilku towarzystw i związków kulturalnych. Aresztowany 1 maja 1940 roku, odesłany do Dachau, potem do Mauthausen - Gusen, gdzie zmarł 18 września 1941 roku.
Powyższe dane zaczerpnąłem z opracowania "60-lecie Polskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Katowicach", którego autorem jest mgr Henryk Jarus.